07/07/2020
Τους τελευταίους μήνες βρίσκεται σε εξέλιξη μια συστηματική προσπάθεια της Τουρκίας να προκαλέσει αποσταθεροποίηση στην ανατολική λεκάνη της Μεσογείου και τη θάλασσα του Αιγαίου. Η πολιτική αυτή περιλαμβάνει βίαιες στρατιωτικές επεμβάσεις σε τρίτα κράτη, στρατηγική χρήση των προσφυγικών ροών και μια συστηματική προσπάθεια παρεμπόδισης των κρατών μελών της Ένωσης να κάνουν χρήση των κυριαρχικών τους δικαιωμάτων, συμπεριλαμβανομένης της εξόρυξης πετρελαίου.
Η παρενόχληση, με στρατιωτικά μέσα, εμπορικών δραστηριοτήτων και η κλιμάκωση θεάτρων ισχύος, με μετακίνηση τεράστιων στρατιωτικών δυνάμεων στα κατεχόμενα εδάφη της Κύπρου, συνιστούν μια προσπάθεια κλιμάκωσης, στην οποία ελλοχεύει ο κίνδυνος στρατιωτικής κλιμάκωσης.
Καθώς είναι πλέον προφανές ότι η Τουρκία εξελίσσεται σε περιφερειακό παρία επικίνδυνο για την ασφάλεια και τη γεωστρατηγική σταθερότητα στη περιοχή, ερωτάται η Επιτροπή:
1. Παρακολουθείται η στρατιωτική δραστηριότητα της Τουρκίας και η χρήση θεάτρων ισχύος για την παρεμπόδιση άσκησης των κυριαρχικών δικαιωμάτων των κρατών μελών; Υπάρχει καταγραφή αυτών των ενεργειών της Τουρκίας από την Επιτροπή; Μπορεί η Επιτροπή να παραθέσει τα σχετικά στοιχεία;
2. Υπάρχει ανησυχία σχετικά με τον κίνδυνο στρατιωτικού θερμού επεισοδίου μεταξύ τουρκικών δυνάμεων και δυνάμεων κάποιου κράτους μέλους;
3. Καθώς η Ένωση αρνείται συστηματικά να επιβάλει κυρώσεις στη Τουρκία για την επικίνδυνη συμπεριφορά παρεμπόδισης άσκησης των νόμιμων, κατά το δίκαιο της θάλασσας, κυριαρχικών δικαιωμάτων των κρατών μελών, με ποια μέσα προτίθεται να περιορίσει τους κινδύνους στρατιωτικής κλιμάκωσης;
Απάντηση του ύπατου εκπροσώπου/αντιπροέδρου κ. Borrell
εξ ονόματος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής
Αριθμός αναφοράς της ερώτησης: E-004015/2020
Η ΕΕ έχει επανειλημμένα δηλώσει ότι η οριοθέτηση αποκλειστικών οικονομικών ζωνών και της υφαλοκρηπίδας θα πρέπει να ρυθμιστεί μέσω διαλόγου και διαπραγματεύσεων καλή τη πίστει και με πλήρη σεβασμό του διεθνούς δικαίου(1).
Δυστυχώς, οι μονομερείς ενέργειες της Τουρκίας στην Ανατολική Μεσόγειο κινούνται προς την αντίθετη κατεύθυνση , αντιβαίνουν στο διεθνές δίκαιο και πρέπει να σταματήσουν . Αντ’ αυτού, η Τουρκία θα πρέπει να σέβεται το δίκαιο της θάλασσας, ιδίως την κυριαρχία και τα κυριαρχικά δικαιώματα των κρατών μελών της ΕΕ επί των χωρικών τους υδάτων, της συνορεύουσας ζώνης, των αποκλειστικών οικονομικών ζωνών και της υφαλοκρηπίδας τους, ακόμη και όσον αφορά τα νησιά.
Τον Νοέμβριο του 2019, το Συμβούλιο ενέκρινε ένα πλαίσιο περιοριστικών μέτρων για την αντιμετώπιση των παράνομων γεωτρήσεων της Τουρκίας στην Ανατολική Μεσόγειο(2) και τον Φεβρουάριο του 2020 έθεσε δύο άτομα υπό αυτό το καθεστώς κυρώσεων(3). Μεταξύ άλλων μέτρων, η χρηματοδοτική βοήθεια της ΕΕ προς την Τουρκία μειώθηκε κατά 1,3 δισ. EUR από το 2017.
Η διατήρηση ενός πραγματικού χώρου διαλόγου εξακολουθεί να έχει καίρια σημασία προκειμένου να διερευνηθούν τρόποι για να υπάρξει αποκλιμάκωση και να επιτευχθεί συνεννόηση σε θέματα που ολοένα και περισσότερο προκαλούν ένταση στις σχέσεις. Για να μπορέσει να προχωρήσει ο διάλογος, η Τουρκία πρέπει να απόσχει από μονομερείς ενέργειες. Ο ύπατος εκπρόσωπος/αντιπρόεδρος θα καταβάλει κάθε δυνατή προσπάθεια για την προώθηση του εν λόγω διαλόγου.
Ταυτόχρονα, η ΕΕ θα συνεχίσει να επιδεικνύει συλλογική ισχύ στην προάσπιση των κοινών συμφερόντων της Ένωσης. Στις 28 Αυγούστου 2020, στο πλαίσιο των διαβουλεύσεων στη σύνοδο του «Gymnich»(4), επετεύχθη συναίνεση προκειμένου να προχωρήσουν οι εργασίες για την προσθήκη περαιτέρω καταχωρίσεων στο υφιστάμενο καθεστώς κυρώσεων. Ελλείψει προόδου όσον αφορά την αντιστροφή της τάσης για πράξεις που προκαλούν αντιπαραθέσεις, θα μπορούσαν να εξεταστούν επιλογές για περαιτέρω περιοριστικά μέτρα.
(1) https://www.consilium.europa.eu/el/press/press-releases/2019/07/15/turkish-drilling-activities-in-the-eastern-mediterranean-council-adopts-conclusions/
(2) https://eur-lex.europa.eu/legal-content/EL/TXT/?qid=1591775606558&uri=CELEX%3A02019D1894-20200227, https://eur-lex.europa.eu/legal-content/EL/TXT/?qid=1591775606558&uri=CELEX%3A02019R1890-20200227
(3) https://eur-lex.europa.eu/legal-content/EL/TXT/?uri=celex%3A32020R0274
(4) https://eeas.europa.eu/headquarters/headquarters-homepage/84516/informal-meeting-eu-foreign-ministers-gymnich-remarks-hrvp-josep-borrell-press-conference_en
