26/07/2021
Ορισμένα κράτη μέλη έχουν πρόσφατα υποδηλώσει ότι δεν αποκλείουν το ενδεχόμενο να καταστήσουν υποχρεωτικό τον εμβολιασμό και για άλλους εργαζομένους εκτός των υγειονομικών, ενώ ορισμένα άλλα έχουν καθιερώσει ακόμη και οικονομικές ανταμοιβές για τους εμβολιασθέντες. Υπήρξαν επίσης δημόσιες δηλώσεις σχετικά με την επιβολή αυστηρών περιορισμών σε άτομα που δεν εμβολιάζονται, μεταξύ δε άλλων διατυπώθηκαν και απειλές κατά εργαζομένων ότι θα απολυθούν ή/και ότι θα υποστούν δυσμενή μεταχείριση.
O Παγκόσμιoς Οργανισμός Υγείας και πολλές επιτροπές εμπειρογνωμόνων έχουν μετ΄ επιτάσεως καλέσει την ΕΕ να μεριμνήσει ώστε ο εμβολιασμός να μην καταστεί υποχρεωτικός και κανείς να μην υφίσταται δυσμενείς διακρίσεις επειδή επιλέγει να μην εμβολιαστεί. Υπό το φως των ανωτέρω πληροφοριών, καλείται η Επιτροπή να απαντήσει στις ακόλουθες ερωτήσεις:
1. Τι κάνει η Επιτροπή για να διασφαλίσει ότι οι πρακτικές αυτές αποθαρρύνονται, αποτρέπονται ή/και αξιολογούνται προσεκτικά, δεδομένου ότι ο εξαναγκασμός τείνει να προκαλεί ηθική αποστασιοποίηση και να υποσκάπτει την σχέση εμπιστοσύνης μεταξύ κατοίκων και θεσμών μιας χώρας;
2. Δεδομένου ότι δεν αποδεικνύεται το κατά πόσον ο υποχρεωτικός εμβολιασμός είναι σύννομος, πώς μπορεί μια δημοκρατική ΕΕ να διασφαλίσει ότι υπάρχουν και άλλες επιλογές για τους εργαζομένους που, ελλείψει εγκεκριμένης φαρμακευτικής αγωγής, ενδεχομένως διστάζουν ή αρνούνται να εμβολιαστούν κατά της νόσου COVID-19;
3. Με βάση τα ανωτέρω, έχει προβεί η Επιτροπή σε εκτενή αξιολόγηση της νομιμότητας των εφαρμοζόμενων σήμερα πρακτικών στην απασχόληση καθώς και των επιπτώσεων που είχαν τα διάφορα περιοριστικά μέτρα στην προστασία των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και των ατομικών ελευθεριών;
Απάντηση της κ. Κυριακίδου
εξ ονόματος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής
Αριθμός αναφοράς της ερώτησης: E-003750/2021
Ενώ η Επιτροπή στηρίζει τα κράτη μέλη στην επίτευξη υψηλών ποσοστών εμβολιαστικής κάλυψης για λόγους δημόσιας υγείας, η πολιτική εμβολιασμού, συμπεριλαμβανομένης της υποχρεωτικότητας ή μη του εμβολιασμού, αποτελεί εθνική αρμοδιότητα. Ως εκ τούτου, η Επιτροπή δεν λαμβάνει κανένα μέτρο για να αποθαρρύνει τα κράτη μέλη να καταστήσουν υποχρεωτικό τον εμβολιασμό για τους εργαζομένους στον τομέα της υγείας ή για άλλους εργαζομένους.
Ο εμβολιασμός αποτελεί βασικό στοιχείο για την έξοδο από την πανδημία. Η Επιτροπή και τα κράτη μέλη έχουν υιοθετήσει κοινή προσέγγιση για να εξασφαλίσουν τον εφοδιασμό και να διευκολύνουν τη διανομή εμβολίων μέσω της στρατηγικής της ΕΕ για τα εμβόλια κατά της νόσου COVID-19(1). Η Επιτροπή γνωρίζει ότι απαιτούνται επίσης αποδοτικές θεραπευτικές αγωγές για τη νόσο COVID-19 και έχει δρομολογήσει, στο πλαίσιο της στρατηγικής για τα φαρμακοθεραπευτικά μέσα κατά της COVID-19(2), κοινές διαδικασίες σύναψης συμβάσεων για πολλά υποσχόμενες θεραπευτικές αγωγές, συμπεριλαμβανομένων των μονοκλωνικών αντισωμάτων. Η Επιτροπή διαδραμάτισε επίσης καίριο ρόλο στον συντονισμό των στρατηγικών των κρατών μελών για τη διεξαγωγή διαγνωστικών εξετάσεων. Οι πολίτες, συμπεριλαμβανομένων των εργαζομένων στον τομέα της υγείας ή άλλων εργαζομένων, οι οποίοι δεν έχουν εμβολιαστεί ακόμη, μπορούν να κάνουν χρήση μη φαρμακευτικών μέτρων(3) και διαγνωστικών εξετάσεων, στον βαθμό που το επιτρέπουν οι εθνικές στρατηγικές για τη διεξαγωγή διαγνωστικών εξετάσεων.
Τα μέτρα έκτακτης ανάγκης πρέπει να περιορίζονται σε ό,τι είναι αναγκαίο και αυστηρά αναλογικό, να είναι σύμφωνα με τα συνταγματικά, ευρωπαϊκά και διεθνή πρότυπα και να υπόκεινται σε τακτικό έλεγχο. Η Επιτροπή τα παρακολουθεί στενά, συμπεριλαμβανομένου του αντικτύπου τους στο κράτος δικαίου, στα θεμελιώδη δικαιώματα και στο δίκαιο της ΕΕ(4). Δεν υφίσταται νομοθεσία της ΕΕ που να απαγορεύει τις διακρίσεις στον χώρο εργασίας με βάση το αν κάποιος έχει εμβολιαστεί ή όχι. Στις περιπτώσεις όπου δεν υπάρχει σύνδεση με την εφαρμογή του δικαίου της ΕΕ(5), εναπόκειται στα κράτη μέλη, συμπεριλαμβανομένων των δικαστικών αρχών τους, να διασφαλίζουν τον σεβασμό και την προστασία των θεμελιωδών δικαιωμάτων στην πράξη(6).
(1) https://ec.europa.eu/info/live-work-travel-eu/coronavirus-response/public-health/eu-vaccines-strategy_el
(2) https://eur-lex.europa.eu/legal-content/EL/TXT/?uri=CELEX:52021DC0355
(3) Όπως η τήρηση φυσικής απόστασης.
(4) Όπως αποτυπώνεται στην έκθεση του 2021 για το κράτος δικαίου. https://eur-lex.europa.eu/legal-content/EL/TXT/PDF/?uri=CELEX:52021DC0700&qid=1634025033894&from=EL
(5) Σύμφωνα με το άρθρο 51 παράγραφος 1 του Χάρτη των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης, οι διατάξεις του εν λόγω Χάρτη απευθύνονται στα κράτη μέλη μόνον όταν εφαρμόζουν το δίκαιο της Ένωσης.
(6) Σύμφωνα με την εθνική τους νομοθεσία και τις διεθνείς υποχρεώσεις που υπέχουν στον τομέα των ανθρώπινων δικαιωμάτων.
