12/03/2020
Είναι γνωστό ότι το 80% περίπου των ευρωπαϊκών πηγών χρηματοδότησης για μη κυβερνητικές οργανώσεις (ΜΚΟ) το διαχειρίζονται τα ίδια τα κράτη μέλη. Το υπόλοιπο ποσοστό τελεί υπό τη διαχείριση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής ή των άλλων οργάνων της ΕΕ.
Ειδικά για το προσφυγικό, φαίνεται να υπάρχουν ΜΚΟ που κρύβονται πίσω από την ενορχήστρωση εξεγέρσεων στα κέντρα εγκατάστασης. Είναι χαρακτηριστικό ότι στη Μυτιλήνη το 2016 είχε καταγραφεί η παρουσία 115 ΜΚΟ με περίπου 8.000 εθελοντές, ενώ το τελευταίο χρονικό διάστημα περίπου 17 ΜΚΟ δραστηριοποιούνται εντός του Κέντρου της Μόριας. Ορισμένες από αυτές έχουν συνδεθεί στο παρελθόν με κερδοσκοπία, ενώ φαίνεται να βοηθούν οργανωμένα κυκλώματα παράνομης διακίνησης μεταναστών. Παράλληλα, κάποιες άλλες φαίνεται να λειτουργούν υπό την αιγίδα διεθνών οργανισμών, οι οποίοι, ενώ συνδιαχειρίζονται κονδύλια, δεν φαίνεται να λογοδοτούν για την ορθή χρήση αυτών. Δεδομένου ότι τα ποσά που λαμβάνονται είναι μεγάλα, ενώ η αποτελεσματικότητα και η αξιοποίηση τους αμφισβητούνται από πολίτες και ΜΜΕ —λόγω φαινομένων όπως αυτό της Μόριας—, ερωτάται η Επιτροπή:
Υπάρχει σχέδιο για πανευρωπαϊκή λύση με κανόνες για τη διαφάνεια των ΜΚΟ και την ορθή χρήση των δαπανών τους;
Έχει σχέδιο για κατάρτιση μιας πανευρωπαϊκής λίστας εγκυρότητας και διαφάνειας των ΜΚΟ που δραστηριοποιούνται σε ευρωπαϊκό έδαφος, με επισήμανση αυτών που ελέγχονται από την OLAF;
Απάντηση του κ. Hahn
εξ ονόματος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής
Αριθμός αναφοράς της ερώτησης: E-001569/2020
Ελλείψει κοινού ορισμού των μη κυβερνητικών οργανώσεων (ΜΚΟ), η καταχώριση του καθεστώτος ΜΚΟ των δικαιούχων στο λογιστικό σύστημα της Επιτροπής δεν είναι υποχρεωτική και δεν μπορεί να γίνει από νομική άποψη διάκριση μεταξύ μιας ΜΚΟ που είναι δικαιούχος κονδυλίων της ΕΕ και άλλου δικαιούχου επιχορήγησης όσον αφορά τη διαφάνεια της χρήσης της ενωσιακής χρηματοδότησης. Ωστόσο, η Επιτροπή ανέπτυξε, ιδία πρωτοβουλία, σύστημα στο πλαίσιο του οποίου οι οργανισμοί δηλώνουν οι ίδιοι ότι είναι ΜΚΟ, υπό την προϋπόθεση ότι η οικεία νομική οντότητα καταγράφεται τόσο ως ιδιωτικός όσο και ως μη κερδοσκοπικός οργανισμός. Τα κριτήρια αυτά είναι γενικά αποδεκτά, και η συμμόρφωση με αυτά επαληθεύεται από την Επιτροπή. Τυχόν αλλαγές στο σύστημα θα απαιτούσαν εναρμόνιση της έννοιας της ΜΚΟ σε επίπεδο ΕΕ και θα έπρεπε να συμφωνηθούν από τον νομοθέτη.
Οι κανόνες για τη δημοσίευση πληροφοριών σχετικά με τους αποδέκτες καθορίζονται στο άρθρο 38 του δημοσιονομικού κανονισμού(1).
Όσον αφορά τους διάφορους ελέγχους, υπό καθεστώς επιμερισμένης διαχείρισης, η Επιτροπή διατηρεί τη συνολική ευθύνη για τον προϋπολογισμό της ΕΕ και διενεργεί ελέγχους για το κατά πόσον τα κράτη μέλη έχουν πράγματι εντοπίσει και διορθώσει τις μη επιλέξιμες δαπάνες. Σε περίπτωση μη επιλεξιμότητας, η Επιτροπή έχει την υποχρέωση να ανακτήσει τους αχρεωστήτως δαπανηθέντες πόρους της ΕΕ.
Όσον αφορά τα κονδύλια που διατίθενται από την Επιτροπή υπό καθεστώς άμεσης διαχείρισης, η Επιτροπή διενεργεί εκ των υστέρων ελέγχους στο πλαίσιο της συνήθους στρατηγικής ελέγχου που εφαρμόζει. Οι ΜΚΟ ελέγχονται ως μέρος του πληθυσμού ελέγχου.
Κατά την εκτέλεση του προϋπολογισμού υπό καθεστώς έμμεσης διαχείρισης, η Επιτροπή παραμένει τελικά υπεύθυνη για τον προϋπολογισμό της ΕΕ. Κατά την εκτέλεση του προϋπολογισμού υπό καθεστώς έμμεσης διαχείρισης, η Επιτροπή διασφαλίζει την προστασία των οικονομικών συμφερόντων της ΕΕ αξιολογώντας εκ των προτέρων τα συστήματα, τους κανόνες και τις διαδικασίες των οντοτήτων που είναι εντεταλμένες με την εκτέλεση των κονδυλίων της ΕΕ. Οι οντότητες που εκτελούν κονδύλια της Ένωσης με έμμεση διαχείριση υποβάλλουν στην Επιτροπή έκθεση σχετικά με την εκτέλεση των κονδυλίων της Ένωσης, στην οποία επιβεβαιώνεται ότι τα κονδύλια της Ένωσης χρησιμοποιήθηκαν για τον σκοπό για τον οποίο προορίζονταν και συνοψίζονται οι τελικές εκθέσεις ελέγχου και οι έλεγχοι που διενεργήθηκαν, συμπεριλαμβανομένων των σφαλμάτων και των αδυναμιών που εντοπίστηκαν, ενώ η Επιτροπή επαληθεύει ότι τα κονδύλια της ΕΕ χρησιμοποιήθηκαν σύμφωνα με τους όρους που καθορίζονται στις σχετικές συμφωνίες.
Το σύστημα έγκαιρου εντοπισμού και αποκλεισμού θεσπίστηκε από την Επιτροπή με σκοπό να ενισχυθεί η προστασία των οικονομικών συμφερόντων της Ένωσης από μη αξιόπιστα πρόσωπα και οντότητες που υποβάλλουν αίτηση για κονδύλια της ΕΕ ή συνάπτουν νομικές δεσμεύσεις με θεσμικά και λοιπά όργανα και οργανισμούς της Ένωσης. Επιτρέπει την προσδιορισμό των οικονομικών φορέων, συμπεριλαμβανομένων των ΜΚΟ, που εξαιρούνται από συμβάσεις που χρηματοδοτούνται από τον προϋπολογισμό της ΕΕ ή που έχουν υποστεί κυρώσεις για σοβαρό επαγγελματικό παράπτωμα, εγκληματικές δραστηριότητες ή σημαντικές ελλείψεις όσον αφορά τη συμμόρφωση με τις υποχρεώσεις τους(2).
(1) Κανονισμός (ΕΕ, Ευρατόμ) 2018/1046 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 18ης Ιουλίου 2018, σχετικά με τους δημοσιονομικούς κανόνες που εφαρμόζονται στον γενικό προϋπολογισμό της Ένωσης, την τροποποίηση των κανονισμών (ΕΕ) αριθ. 1296/2013, (ΕΕ) αριθ. 1301/2013, (ΕΕ) αριθ. 1303/2013, (ΕΕ) αριθ. 1304/2013, (ΕΕ) αριθ. 1309/2013, (ΕΕ) αριθ. 1316/2013, (ΕΕ) αριθ. 223/2014, (ΕΕ) αριθ. 283/2014 και της απόφασης αριθ. 541/2014/ΕΕ και για την κατάργηση του κανονισμού (ΕΕ, Ευρατόμ) αριθ. 966/2012, ΕΕ L 193 της 30.7.2018
(2) Οι πληροφορίες σχετικά με την έγκαιρη ανίχνευση/αποκλεισμό/χρηματική ποινή μπορούν να προκύπτουν από οριστική δικαστική ή διοικητική απόφαση· από πραγματικά περιστατικά και πορίσματα της Υπηρεσίας Καταπολέμησης της Απάτης της Επιτροπής, της Ευρωπαϊκής Εισαγγελίας, του Ελεγκτικού Συνεδρίου, από τους λογιστικούς ελέγχους ή κάθε άλλη επαλήθευση, λογιστικό έλεγχο ή άλλο έλεγχο που διενεργείται υπό την ευθύνη του αρμόδιου διατάκτη· από μη οριστικές δικαστικές ή διοικητικές αποφάσεις· από αποφάσεις της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων, του Ευρωπαϊκού Ταμείου Επενδύσεων ή διεθνών οργανισμών· από περιπτώσεις απάτης και/ή παρατυπίας από τις εθνικές διαχειριστικές αρχές υπό καθεστώς επιμερισμένης διαχείρισης· από περιπτώσεις απάτης και/ή παρατυπίας των εντεταλμένων οντοτήτων υπό καθεστώς επιμερισμένης διαχείρισης.
