28/02/2022
Η πρόσφατη ρωσική επίθεση κατά της Ουκρανίας και η επιδείνωση των οικονομικών και πολιτικών σχέσεων μεταξύ του δυτικού κόσμου και της Ρωσίας είναι μια ακόμα υπενθύμιση ότι η ΕΕ πρέπει να συγκεντρώσει όλες τις προσπάθειές της για να διαφοροποιήσει τον ενεργειακό της εφοδιασμό και να μειώσει την εξάρτησή της από έναν προμηθευτή φυσικού αερίου και πετρελαίου. Ο αγωγός EastMed αναμένεται να αποτελέσει έναν από τους μακρύτερους και βαθύτερους υποθαλάσσιους αγωγούς στον κόσμο και θα συνδέσει τα πρόσφατα ανακαλυφθέντα κοιτάσματα φυσικού αερίου Λεβιάθαν[1] (Ισραήλ) και Αφροδίτη[2] (Κύπρος) της Ανατολικής Μεσογείου με την Ευρώπη. Θα μπορούσε να μεταφέρει περίπου 10-12 δισεκατομμύρια κυβικά μέτρα φυσικού αερίου ετησίως, τα οποία εκτιμάται ότι θα κάλυπταν περίπου το 10 % του εφοδιασμού της Ευρώπης. Πρόσφατα, οι ΗΠΑ, που προηγουμένως ήταν ένθερμος υποστηρικτής του έργου, απέσυραν τη στήριξή τους δηλώνοντας ότι μετατοπίζουν την εστίασή τους σε γραμμές διασύνδεσης ηλεκτρικής ενέργειας που μπορούν να στηρίξουν τόσο το φυσικό αέριο όσο και τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας.
Ωστόσο, δεδομένης της ασταθούς κατάστασης των διεθνών υποθέσεων και της αγοράς ενέργειας που βρίσκεται σε εξέλιξη:
1.Εξετάζει η Επιτροπή την παροχή πολιτικής και οικονομικής στήριξης για την αναζωογόνηση του έργου EastMed ως στρατηγική κίνηση προς την ενεργειακή ανεξαρτησία από τις ρωσικές εισαγωγές φυσικού αερίου, δεδομένου ότι έχει επίσης συμπεριληφθεί στον πέμπτο κατάλογο έργων κοινού ενδιαφέροντος;2.Εξετάζει η Επιτροπή ένα ενδεικτικό χρονοδιάγραμμα για την κατασκευή του;
[1] https://en.wikipedia.org/wiki/Leviathan_gas_field
[2] https://en.wikipedia.org/wiki/Aphrodite_gas_field
Απάντηση της κ. Simson εξ ονόματος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής
Μετά την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία, η Επιτροπή υπογράμμισε, στην πρόσφατη ανακοίνωσή της REPowerEU[1], τη στρατηγική αναγκαιότητα να επιταχυνθεί η μετάβαση σε καθαρές μορφές ενέργειας και να διαφοροποιηθεί ο ενεργειακός εφοδιασμός, συμπεριλαμβανομένου του φυσικού αερίου, ως ζήτημα ύψιστης προτεραιότητας. Παρόλο που σημαντικό μέρος των μη ρωσικών εισαγωγών αερίου θα πραγματοποιηθεί μέσω της αύξησης των εισαγωγών υγροποιημένου φυσικού αερίου (ΥΦΑ), η Επιτροπή θα αξιολογήσει επίσης ως προτεραιότητα το κατά πόσον απαιτούνται μέτρα και επενδύσεις σε υποδομές αερίου έτοιμες για υδρογόνο, καθώς και διασυνδέσεις για την αντιμετώπιση των σημείων συμφόρησης όσον αφορά την πλήρη αξιοποίηση της δυναμικότητας ΥΦΑ της ΕΕ.
Σε αυτό το στρατηγικό πλαίσιο, η Επιτροπή εντείνει τη συνεργασία της με τις χώρες-εταίρους στην περιοχή γειτονίας, συμπεριλαμβανομένου του Ισραήλ, με σκοπό τη δυνητική διαφοροποίηση του εφοδιασμού της ΕΕ με αέριο. Ο αγωγός EastMed είναι μία από τις επιλογές για τη μεταφορά αερίου από τα ισραηλινά και κυπριακά κοιτάσματα στην Ελλάδα και στην υπόλοιπη ΕΕ και είναι ένα από τα κύρια έργα υποδομής κοινού ενδιαφέροντος που αποσκοπούν στη διαφοροποίηση των εισαγωγών αερίου και στην ολοκλήρωση της ευρωπαϊκής εσωτερικής αγοράς ενέργειας. Ο αγωγός EastMed περιλαμβάνεται στον ισχύοντα επί του παρόντος 5ο ενωσιακό κατάλογο έργων κοινού ενδιαφέροντος[2]. Επιπλέον, ο φορέας υλοποίησης του έργου έλαβε χρηματοδότηση από τον μηχανισμό «Συνδέοντας την Ευρώπη»[3] με σκοπό τη διεξαγωγή της απαιτούμενης μελέτης σκοπιμότητας. Η μελέτη δεν έχει ολοκληρωθεί και, ως εκ τούτου, δεν έχει ληφθεί ακόμη απόφαση για τις χρηματοοικονομικές επενδύσεις. Τέλος, η σκοπιμότητα του αγωγού EastMed θα εξαρτηθεί από την εμπορική βιωσιμότητά του με βάση τη μελλοντική δυναμική ζήτησης και τη δυνατότητά του να συμβάλει στην επίτευξη των στόχων της Ευρωπαϊκής Πράσινης Συμφωνίας[4].
[1] COM(2022) 108 final.
[2] https://ec.europa.eu/commission/presscorner/detail/el/QANDA_21_6093
[3] https://ec.europa.eu/inea/en/connecting-europe-facility
[4] COM(2019) 640 final.
