26/03/2020
Η Ευρωπαϊκή Ένωση είναι ο σημαντικότερος φορέας χρηματοδότησης της έρευνας στην Ευρώπη, καθώς υποστηρίζει σημαντικά ερευνητικά προγράμματα με μακροπρόθεσμη προοπτική, τα οποία η εμπορική αγορά αδυνατεί να χρηματοδοτήσει. Μεγάλος αριθμός προϊόντων και υπηρεσιών που προκύπτουν στο πλαίσιο ερευνητικών έργων χρηματοδοτούμενων από την ΕΕ ουδόλως αξιοποιούνται μετά τη δημιουργία τους. Σε ορισμένα από τα προϊόντα και τις υπηρεσίες αυτές απονέμονται διπλώματα ευρεσιτεχνίας που δεν παρέχουν δικαίωμα εμπορικής εκμετάλλευσης, ενώ άλλα, τα οποία κατοχυρώνονται με δίπλωμα ευρεσιτεχνίας που παρέχει δικαίωμα αξιοποίησης για εμπορικούς σκοπούς, καθίστανται διαθέσιμα προς πώληση. Δεν είναι, ωστόσο, σαφές αν η ΕΕ εισπράττει δικαιώματα ως αντάλλαγμα για την εμπορική επιτυχία των σχετικών προϊόντων.
Η Ευρωπαϊκή Ένωση θα μπορούσε να ενισχύσει την ικανότητά της να χρηματοδοτεί πρωτοποριακές ερευνητικές δραστηριότητες, εάν εισέπραττε δικαιώματα ως αντάλλαγμα για την εμπορική επιτυχία προϊόντων που προκύπτουν από τα έργα που αυτή χρηματοδοτεί.
Στο πλαίσιο αυτό, ερωτάται η Επιτροπή:
1. διαθέτει κατάλογο επιτυχημένων, από εμπορική άποψη, διπλωμάτων ευρεσιτεχνίας σχετικά με προϊόντα και υπηρεσίες που έχουν δημιουργηθεί με χρηματοδότηση από την ΕΕ, και ποια είναι η εμπορική αξία τους;
2. εισπράττει, υπό μορφή δικαιωμάτων (ή με άλλο τρόπο), μέρος από τα έσοδα που προέρχονται από την εκμετάλλευση των κατοχυρωμένων με δίπλωμα ευρεσιτεχνίας προϊόντων και υπηρεσιών που έχουν δημιουργηθεί με χρηματοδότηση από την ΕΕ;
3. εάν όχι, προτίθεται να εξετάσει το ενδεχόμενο να ιδρύσει έναν οργανισμό που θα βοηθάει τους επιστήμονες να αξιοποιούν εμπορικά το αποτέλεσμα των ερευνών τους, για παράδειγμα μέσω του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Έρευνας, και θα μεριμνά ώστε η ΕΕ να εισπράττει δικαιώματα, γεγονός που θα της επιτρέψει να συνεχίσει να χρηματοδοτεί νέες έρευνες ή τουλάχιστον να υπολογίζει την αξία που προκύπτει από τη διάθεση χρηματοδοτικών κονδυλίων της ΕΕ;
Απάντηση της κ. Gabriel
εξ ονόματος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής
Αριθμός αναφοράς της ερώτησης: E-001877/2020
1. Ο κύκλος ζωής των έργων που χρηματοδοτούνται στο πλαίσιο του προγράμματος «Ορίζων 2020» περιλαμβάνει τη συνεχή υποβολή εκθέσεων σχετικά με τα διπλώματα ευρεσιτεχνίας. Έως τις 29 Απριλίου 2020, οι δικαιούχοι έχουν δηλώσει 1819 διπλώματα ευρεσιτεχνίας(1). Δεν απαιτούνται πληροφορίες σχετικά με την εμπορική εκμετάλλευση των διπλωμάτων ευρεσιτεχνίας. Ως εκ τούτου, η Επιτροπή δεν διαθέτει πληροφορίες σχετικά με την αγοραία αξία των διπλωμάτων ευρεσιτεχνίας.
2. Τα αποτελέσματα ανήκουν στον δικαιούχο που τα παράγει(2). Συνεπώς, κατ’ αρχήν, η Επιτροπή δεν έχει την κυριότητα των παραγόμενων αποτελεσμάτων. Ως εκ τούτου, τα έσοδα που προκύπτουν από την εκμετάλλευση των αποτελεσμάτων, όπως τα δικαιώματα από προϊόντα και υπηρεσίες που καλύπτονται από δίπλωμα ευρεσιτεχνίας, ανήκουν στους δικαιούχους και όχι στην Επιτροπή.
Όσον αφορά τα ερευνητικά αποτελέσματα που ανήκουν στην ΕΕ κατ’ εξαίρεση, δηλαδή κυρίως εκείνα που προκύπτουν από την αποστολή του Κοινού Κέντρου Ερευνών για παροχή επιστημονικής και τεχνικής υποστήριξης στις πολιτικές της ΕΕ, η Επιτροπή προσπαθεί να μεγιστοποιήσει τον θετικό τους αντίκτυπο και πέρα από τα θεσμικά όργανα της ΕΕ. Αυτό γίνεται με τη δημοσίευση και την αδειοδότηση, κατά γενικό κανόνα σε μη αποκλειστική βάση, και με την προώθηση της διάδοσης και αξιοποίησης τεχνολογιών προς όφελος των ερευνητών, της βιομηχανίας και των πολιτών της ΕΕ.
3. Οι υπηρεσίες της Επιτροπής δημιούργησαν τον Ιούνιο του 2019 ειδική μονάδα με την ονομασία «Πολιτικές αξιοποίησης και δικαιώματα διανοητικής ιδιοκτησίας (ΔΔΙ)», προκειμένου να διασφαλιστεί ότι τα αποτελέσματα της έρευνας και η καινοτομία μετατρέπονται σε βιώσιμες λύσεις που αποφέρουν οικονομική αξία και όφελος στην κοινωνία(3).
Για καινοτόμες νεοσύστατες, καθώς και μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις (ΜΜΕ), το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο Καινοτομίας έχει δρομολογήσει ένα πρόγραμμα στήριξης, σε πιλοτική φάση, με στόχο να τις ενθαρρύνει να αξιοποιούν και να προωθούν καλύτερα τα καινοτόμα περιουσιακά στοιχεία τους. Στο πλαίσιο του προγράμματος Invest EU, προβλέπεται η στήριξη των καινοτόμων άυλων περιουσιακών στοιχείων τους μέσω χρηματοδοτικών προγραμμάτων.
(1) Οι πληροφορίες αυτές είναι διαθέσιμες στο κοινό μέσω του πίνακα αποτελεσμάτων του προγράμματος «Ορίζων 2020» (http://intragate.ec.europa.eu/rtd-apps/webcorda/dashboard/index.cfm?ticket=ST-6478400-u0UOwEXfVcp0bQO6Xj5J3Mub8oplD9C1J0eJhAqbHx2qfm22OrAApEJabTqF0bnLSFTDtXDQkmMEKGZDxipMQW-rS0vSrmBGYCi1lTRY9UPUi-YdhzZvKagirhKS73gzj96LXiO9HlzsrhZKip57RBM0vBmfOv2e4X7mSDznNTEqaAZDhhXSqQoICB2EUiMzYM3am).
(2) Άρθρο 41 παράγραφος 1 των κανόνων συμμετοχής και άρθρο 26 παράγραφος 1 της πρότυπης συμφωνίας επιχορήγησης.
(3) Περισσότερες πληροφορίες διατίθενται στους ακόλουθους συνδέσμους: https://ec.europa.eu/info/research-and-innovation/research-area/industrial-research-and-innovation/eu-valorisation-policy-making-research-results-work-society_en και https://ec.europa.eu/info/sites/info/files/research_and_innovation/strategy_on_research_and_innovation/documents/ec_rtd_valorisation_factsheet.pdf
