15/12/2014
Ενόψει της πρωτοφανούς κρίσης που βιώνει η Ελλάδα και κατ' απαίτηση της τρόικας, με τον Ν.4093/2012 επήλθαν τροποποιήσεις που αφορούν στις συντάξεις που ελάμβαναν οι υπερήλικες παλιννοστούντες από την Βόρεια Ήπειρο και την πρώην ΕΣΣΔ. Σύμφωνα με τις τροποποιήσεις πάνω από 20 000 ανασφάλιστοι παλιννοστούντες υπερήλικες δεν δύνανται πλέον να λάβουν τη σύνταξη που δικαιούνταν, παρά μόνο αν έχουν συμπληρώσει 20ετία διαμονής στην Ελλάδα και δεν λαμβάνουν σύνταξη από άλλο φορέα, είτε εγχώριο είτε αλλοδαπό.
Υπό το πρίσμα της ΕΣΔΑ, και της πάγιας νομολογίας του ΔΕΕ και του ΕΔΔΑ, ερωτάται η Επιτροπή:
1. Αν παραβιάζονται οι αρχές και οι αξίες της Ευρωπαϊκής Ένωσης, καθώς οι υπερήλικες παλιννοστούντες δεν τυγχάνουν προστασίας της υγείας και πρόσβασης στην κοινωνική ασφάλιση και αρωγή.
2. Αν παραβιάζονται υπέρμετρα τα όρια της ελάχιστης διαμονής ενός πολίτη σε κράτος μέλος, προκειμένου να του χορηγηθεί το δικαίωμα παροχών αλληλεγγύης μη ανταποδοτικού χαρακτήρα, με την συμπλήρωση 20ετούς διαμονής, αφού ο ενωσιακός νομοθέτης δέχεται πολύ μικρότερη (5ετή) διάρκεια (οδηγίες 2004/38 και 2003/109/ΕΚ).
Απάντηση της κ. Thyssen εξ ονόματος της Επιτροπής
Ο κανονισμός (ΕΚ) αριθ. 883/2004(1) αναφέρεται στον συντονισμό και όχι στην εναρμόνιση των συστημάτων κοινωνικής ασφάλισης(2). Αυτό σημαίνει ότι κάθε κράτος μέλος έχει το δικαίωμα να οργανώνει ελεύθερα το σύστημα κοινωνικής ασφάλισης και να ορίζει τις προϋποθέσεις υπό τις οποίες χορηγούνται οι παροχές κοινωνικής ασφάλισης, εφόσον συμμορφώνεται με την αρχή της ίσης μεταχείρισης και της απαγόρευσης των διακρίσεων.
Ο κανονισμός δεν εφαρμόζεται επί δραστηριοτήτων των οποίων όλα τα κρίσιμα στοιχεία περιορίζονται στο εσωτερικό ενός και μόνο κράτους μέλους. Αυτό ισχύει και στην περίπτωση όπου η υπόθεση ενός ατόμου αφορά μόνο μία χώρα που δεν είναι κράτος μέλος και μία χώρα που είναι κράτος μέλος(3).
Εάν τα άτομα στα οποία αναφέρεται η κυρία βουλευτής έλαβαν ελληνική ιθαγένεια, τότε το δίκαιο της ΕΕ σχετικά με το καθεστώς υπηκόων τρίτων χωρών οι οποίοι είναι επί μακρόν διαμένοντες(4) δεν είναι εφαρμοστέο.
Ούτε η οδηγία 2004/38/ΕΚ(5) είναι εφαρμοστέα, καθώς αναφέρεται σε πολίτες της ΕΕ που μεταναστεύουν από ένα κράτος μέλος σε ένα άλλο.
Επομένως, το ζήτημα κοινωνικής ασφάλισης Ελλήνων μεταναστών οι οποίοι έχουν μεταναστεύσει στην Ελλάδα από τρίτες χώρες εμπίπτει στην αρμοδιότητα των εθνικών αρχών.
(1) Κανονισμός (ΕΚ) αριθ. 883/2004 για τον συντονισμό των συστημάτων κοινωνικής ασφάλισης, ΕΕ L 166 της 30.4.2004, σ. 1.
(2) Απόφαση του Δικαστηρίου Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων στην υπόθεση C-208/07, Petra von Chamier-Glisczinski κατά Deutsche Angestellen-Krankenkasse, EU:C:2009:455, σκέψη 84.
(3) Απόφαση του Δικαστηρίου Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων στην υπόθεση C-95/99, Kgalil, EU:C:2001:532, σκέψεις 71-72.
(4) Οδηγία του Συμβουλίου 2003/109/ΕΚ, της 25ης Νοεμβρίου 2003, σχετικά με το καθεστώς των υπηκόων τρίτων χωρών που είναι επί μακρόν διαμένοντες, ΕΕ L 16 της 23.1.2004, σσ. 44-53.
(5) Οδηγία 2004/38/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 29ης Απριλίου 2004, σχετικά με το δικαίωμα των πολιτών της Ένωσης και των μελών των οικογενειών τους να κυκλοφορούν και να διαμένουν ελεύθερα στο έδαφος των κρατών μελών για την τροποποίηση του κανονισμού (ΕΟΚ) αριθ. 1612/68 και την κατάργηση των οδηγιών 64/221/ΕΟΚ, 68/360/ΕΟΚ, 72/194/ΕΟΚ, 73/148/ΕΟΚ, 75/34/ΕΟΚ, 75/35/ΕΟΚ, 90/364/ΕΟΚ, 90/365/ΕΟΚ και 93/96/ΕΟΚ, ΕΕ L 158 της 30.4.2004, σσ. 77-123.
