28/01/2015
Η «Διατλαντική Συμφωνία Εμπορίου και Επενδύσεων» (στο εξής ΤΤΙΡ) είναι μια εφ' όλης της ύλης συνθήκη ελευθέρων συναλλαγών και επενδύσεων, η οποία αποτελεί αυτή τη στιγμή αντικείμενο διαπραγματεύσεων — κεκλεισμένων των θυρών — μεταξύ της Ευρωπαϊκής Ένωσης και των ΗΠΑ.
Συγκεκριμένα, όλες οι διαπραγματεύσεις για την ΤΤΙΡ καλύπτονται από μυστικότητα, καθώς η Ευρωπαϊκή Επιτροπή επιβάλλει τους πιο αυστηρούς περιορισμούς στα σημαντικότερα έγγραφα. Μετά από πολλές πιέσεις των ευρωβουλευτών, η Επιτροπή ενημέρωσε ότι τα κράτη μέλη και οι εκλεγμένοι ευρωβουλευτές — που χειρίζονται σχετικά θέματα — θα μπορούν να έχουν μια κάποια πρόσβαση στα κείμενα διαπραγματεύσεων της ΕΕ μόνο σε καθορισμένα αναγνωστήρια (reading rooms — δωμάτια ανάγνωσης), χωρίς να επιτρέπονται οι φωτοτυπίες ή οι φωτογραφίες των εγγράφων.
Το Δικαστήριο των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων ήδη με δύο σημαντικές αποφάσεις του στις 26.6.2014 και στις 3.7.2014 έχει ουσιαστικά επικρίνει την έλλειψη διαφάνειας και πληροφόρησης στις διαπραγματεύσεις.
Κατά τα άρθρα 218 της Συνθήκης ΕΕ (Συνθήκη της Λισαβόνας) και με βάση την αρχή της πρόληψης, ερωτάται η Επιτροπή:
α. Είναι σύμφωνη η ακολουθούμενη διαδικασία με το άρθρο 218 ΣΕΕ;
β. Πρόκειται ουσιαστικά για μη επιτρεπτή τροποποίηση του σκληρού πυρήνα του Ευρωπαϊκού Δικαίου;
γ. Ο ελάχιστος χρόνος μελέτης και ο περιορισμός στην πρόσβαση θίγουν το ρόλο του Ευρωκοινοβουλίου και της Επιτροπής;
Απάντηση της κ. Malmström εξ ονόματος της Επιτροπής
Οι διαπραγματεύσεις για τη διατλαντική εταιρική σχέση εμπορίου και επενδύσεων μεταξύ ΕΕ και ΗΠΑ (TTIP) είναι οι πιο διαφανείς διαπραγματεύσεις που έχει πραγματοποιήσει ποτέ η ΕΕ. Ο δικτυακός τόπος της Επιτροπής(1) αποτελεί περιεκτική πηγή πληροφοριών σχετικά με την TTIP. Η Επιτροπή έλαβε πρόσφατα εκτεταμένα μέτρα(2) για να διασφαλίσει μεγαλύτερη διαφάνεια των διαπραγματεύσεων σχετικά με την TTIP τόσο για τα μέλη του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου όσο και, γενικότερα, για τους ευρωπαίους πολίτες. Στο πλαίσιο της εν λόγω πρωτοβουλίας, της 7ης Ιανουαρίου 2015, η Επιτροπή δημοσιοποίησε το κείμενο των προτάσεων που υπέβαλε η ΕΕ στις διαπραγματεύσεις για την TTIP.
Όσον αφορά την πρόσβαση στα έγγραφα των διαπραγματεύσεων για τα μέλη του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, η διαδικασία είναι σύμφωνη όχι μόνο με το άρθρο 218 αλλά και με το άρθρο 207 της Συνθήκης για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Η Επιτροπή παραπέμπει τον αξιότιμο ευρωβουλευτή στις απαντήσεις που έχει δώσει σε προηγούμενες ερωτήσεις σχετικά με το ίδιο θέμα, μερικές από τις οποίες είναι οι P-006907/2014, P-010287/2014, E-008701/2014 και E-008677/2014(3).
Όσον αφορά τις πρόσφατες αποφάσεις του Δικαστηρίου, η Επιτροπή θα ήθελε να διευκρινίσει ότι στην υπόθεση C-350/12 P της 3ης Ιουλίου 2014, το Δικαστήριο δεν επέκρινε την έλλειψη διαφάνειας αλλά επεσήμανε ότι «δεν επιτρέπεται η αρχή της διαφάνειας να μην εφαρμόζεται ως προς τη διεθνή δράση της Ένωσης»(4), ιδίως όταν οι διαπραγματεύσεις μπορεί να έχουν «αντίκτυπο σε έναν τομέα νομοθετικής δραστηριότητας της Ένωσης»(5). Ωστόσο, είναι σημαντικό να υπογραμμιστεί ότι τόσο το Γενικό Δικαστήριο όσο και το Δικαστήριο (στην ίδια απόφαση) συμφωνούν ότι «ότι η συμμετοχή του κοινού στη διαδικασία διαπραγματεύσεως και συνάψεως των διεθνών συμφωνιών είναι κατ' ανάγκην περιορισμένη, λόγω του θεμιτού συμφέροντος να μην αποκαλύπτονται τα στρατηγικά στοιχεία των διαπραγματεύσεων»(6).
(1) http://ec.europa.eu/trade/policy/in-focus/ttip/
(2) http://ec.europa.eu/news/2014/docs/c_2014_9052_en.pdf
(3) http://www.europarl.europa.eu/plenary/el/parliamentary-questions.html
(4) Απόφαση του Δικαστηρίου της 3ης Ιουλίου 2014 στην υπόθεση 350/12 Ρ, Συμβούλιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης κατά Sophie in 't Veld, σκέψη 76.
(5) ό.π., σκέψη 76.
(6) ό.π., σκέψη 102.
