08/03/2012
ΕΡΩΤΗΣΗ
Προς τους Υπουργούς:
Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής, κ. Γεώργιο Παπακωνσταντίνου
Εσωτερικών, κ. Αναστάσιο Γιαννίτση
ΘΕΜΑ: Ορθολογική υλοποίηση της εθνικής πολιτικής για την διαχείριση απορριμμάτων
Η αποτελεσματική διαχείριση των απορριμμάτων αποτελεί θέμα μείζονος σημασίας τόσο για την προστασία της υγείας των πολιτών και του περιβάλλοντος, όσο και για την ίδια την εθνική οικονομία. Ιδιαίτερα σε περιόδους δημοσιονομικής κρίσης και ανάγκης περιστολής των άσκοπων δημοσίων δαπανών, ο ορθολογικός σχεδιασμός της διαχείρισης των απορριμμάτων μπορεί να συμβάλει τα μέγιστα όχι μόνο για την εξοικονόμηση πόρων, αλλά και για την ίδια την δημιουργία νέων δυνατοτήτων οικονομικής ανάπτυξης. Ο Ν. 4042/2012 (ΦΕΚ 24/Α/13-2-2012) μετέφερε στην ελληνική έννομη τάξη τις επιταγές της Οδηγίας 2008/98 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου αναφορικά με την ιεράρχηση των δράσεων και των εργασιών για την διαχείριση των αποβλήτων, αναφέροντας ρητά ότι στην νομοθεσία και την πολιτική για την πρόληψη και τη διαχείριση των αποβλήτων ισχύει κατά προτεραιότητα η ακόλουθη ιεράρχηση: α) πρόληψη, β) προετοιμασία για επαναχρησιμοποίηση, γ) ανακύκλωση, δ) άλλου είδους ανάκτηση, όπως ανάκτηση ενέργειας και τελικώς ε) διάθεση. Είναι προφανές από το σύνολο των διατάξεων του νόμου για το πλαίσιο παραγωγής και διαχείρισης αποβλήτων ότι ο επιθυμητός στόχος και η ουσιαστική πραγμάτωση του πνεύματος της ευρωπαϊκής οδηγίας συνίσταται στην δημιουργία μικρότερου όγκου απορριμμάτων μέσω διαδικασιών επαναχρησιμοποίησης, ανακύκλωσης, κομποστοποίησης κτλ. Ο ίδιος ο νόμος θέτει την υποχρέωση της πολιτείας για την λήψη αναγκαίων μέτρων ώστε να επιτευχθεί ο στόχος αυτός, ο οποίος ειδικά για την ανακύκλωση των υλικών αποβλήτων είναι η κατά 50% μείωση τους έως το 2020. Στο ίδιο πλαίσιο τίθεται ρητά η υποχρέωση της πολιτείας να διαθέτει ολοκληρωμένο και κατάλληλο δίκτυο εγκαταστάσεων διάθεσης αποβλήτων και εγκαταστάσεων ανάκτησης σύμμεικτων αστικών αποβλήτων, η υποχρέωση του ΥΠΕΚΑ για την εκπόνηση Εθνικού Σχεδίου Διαχείρισης Αποβλήτων, καθώς και η επιταγή για κατάρτιση νέων Περιφερειακών Σχεδίων Διαχείρισης Αποβλήτων (ΠΕΣΔΑ) από τους οικείους περιφερειακούς Φορείς Διαχείρισης Στερεών Αποβλήτων (Φο.ΔΣΑ).
Η σπουδαιότητα πραγμάτωσης του ως άνω πλαισίου θέτει αναγκαστικά και το ζήτημα του ελέγχου και της αξιολόγησης σχετικών ενεργειών που έχουν ήδη δρομολογηθεί και επίκειται η υλοποίησή τους, προκειμένου να υπάρξει συγκεκριμένο σχέδιο επίτευξης των στόχων που έθεσε ο νόμος, αλλά και λειτουργική και ορθολογική αξιοποίηση των απαραίτητων, αλλά δυστυχώς -λόγω της οικονομικής συγκυρίας- μειούμενων, οικονομικών πόρων. Χαρακτηριστικό πεδίο εφαρμογής της ανάγκης αυτής μπορεί να αποτελέσει η περίπτωση της κατασκευής του Σταθμού Μεταφόρτωσης Απορριμμάτων (ΣΜΑ) Βορειοδυτικού Τομέα – Ευκαρπίας, έργο το οποίο στηρίζεται στις προδιαγραφές του περιφερειακού σχεδιασμού του έτους 2003 και με την πρόβλεψη να υποδέχεται 1.100 τόνους απορριμμάτων. Η πολύ μεγάλη δυναμικότητα των 1.100 τόνων του έργου φαίνεται να βρίσκεται εκτός του πνεύματος του νόμου και της σχετικής οδηγίας, καθώς η αξιοποίηση των πόρων για την κατασκευή του έργου φαίνεται να υπόκειται σε λανθασμένη ιεράρχηση και όχι στην προαναφερθείσα εκ του νόμου ιεράρχηση των ενεργειών στον τομέα της διαχείρισης των απορριμμάτων. Θα περίμενε δηλαδή κανείς ότι η ουσιαστική προσήλωση στην επίτευξη του στόχου της μείωσης του όγκου των απορριμμάτων μέσω δομών επαναχρησιμοποίησης και ανακύκλωσης θα οδηγούσε σε ένα ΣΜΑ πολύ μικρότερης δυναμικότητας (ανάλογης της μείωσης του όγκου των απορριμμάτων). Τα δεδομένα, ωστόσο, της κατάστασης αναφορικά με τον ΣΜΑ Ευκαρπίας δείχνουν ότι η μη επικαιροποίηση του περιφερειακού σχεδιασμού υπό το φως της ευρωπαϊκής οδηγίας μπορεί ενδεχόμενα να οδηγήσει σε κατανομή πόρων κατά τρόπο μη συμβατό με τους ρητούς στόχους της ελληνικής νομοθεσίας.
Ενόψει των παραπάνω, ερωτώνται οι κ.κ. Υπουργοί:
1) Σε ποιο στάδιο βρίσκεται η υλοποίηση της εθνικής πολιτικής για την διαχείριση των απορριμμάτων, όπως αυτή εκτίθεται στο πλαίσιο των διατάξεων του Ν. 4042/2012;
2) Τι ποσοστό των συνολικών οικονομικών δαπανών για την υλοποίηση της εθνικής πολιτικής για τη διαχείριση των απορριμμάτων προορίζεται για κάθε μία από τις ως άνω ιεραρχικά τιθέμενες ενέργειες;
3) Με ποιο τρόπο επηρεάζει η στόχευση του Ν. 4042/2012 τους ήδη υπάρχοντες σχεδιασμούς για την διαχείριση απορριμμάτων, και τις αντίστοιχες οικονομικές δαπάνες για την επίτευξη των σχεδιαζόμενων έργων;
4) Ποιο είναι το συνολικό κόστος για την κατασκευή του ΣΜΑ Ευκαρπίας και ποιο ποσοστό αυτού προέρχεται από ευρωπαϊκή χρηματοδότηση (ΕΣΠΑ);
5) Αποτελεί κατά τα αρμόδια Υπουργεία η υλοποίηση του ΣΜΑ Ευκαρπίας έργο το οποίο να συνάδει με τις προβλέψεις, τον σχεδιασμό, τους στόχους και τις προτεραιότητες για την διαχείριση των απορριμμάτων, όπως αυτές εκτίθενται στην Οδηγία 2008/98 και στον Ν. 4042/2012;
