Το Συμβούλιο της Επικρατείας (ΣΤΕ) της Ελλάδας, με την υπ' αριθμ. 3783/2014 απόφασή του, έκρινε ότι τα «θύματα» της ασφαλιστικής εταιρείας «Ασπίς-Πρόνοια ΑΕΓΑ» θα λάβουν αυτόματα, μετά την ολοκλήρωση της διαδικασίας ασφαλιστικής εκκαθάρισης, μέσω του μηχανισμού εγγυήσεων (εγγυητικό κεφάλαιο), το 70% των ποσών που διεκδικούν ως αποζημίωση. Έκρινε επίσης ότι τα θύματα της «Ασπίδος» δεν μπορούν να διεκδικήσουν αποζημίωση από το Ελληνικό Δημόσιο.

Ο εν λόγω μηχανισμός καλύπτει τις περιπτώσεις αφερεγγυότητας των ασφαλιστικών επιχειρήσεων, ανεξάρτητα αν η άδεια ανακλήθηκε λόγω σκόπιμων ή εσφαλμένων ενεργειών, ή παραλείψεων της κρατικής μηχανής, ή πλημμελούς άσκησης κρατικής εποπτείας, ή «απρόβλεπτων και μεγάλης έκτασης οικονομικών και χρηματοπιστωτικών κρίσεων».

Ερωτάται η Επιτροπή:

α) Είναι σύμφωνος με τη νομολογία του Δικαστηρίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης και την ευρωπαϊκή νομοθεσία ο εν λόγω μηχανισμός;

β) Θα ήταν ορθότερο να θεσπιστεί ενιαίο ρυθμιστικό πλαίσιο για την ασφαλιστική αγορά, άρα και μια ενιαία αντιμετώπιση ως προς την αποζημίωση ασφαλισμένων;

γ) Σύμφωνα με την απόφαση του ΣΤΕ, οι ασφαλισμένοι θα ικανοποιηθούν μετά την ολοκλήρωση της εκκαθάρισης της Ασπίδος και της Commercial, η οποία αναμένεται να διαρκέσει μέχρι και 12 χρόνια, ενώ έχει ήδη παρέλθει πενταετία. Είναι σύμφωνη η καθυστέρηση αυτή με το κοινοτικό δίκαιο και τον Χάρτη των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων;

Απάντηση του Λόρδου Hill εξ ονόματος της Επιτροπής

Από την 1η Ιανουαρίου 2016, με την οδηγία 2009/138/ΕΚ (Φερεγγυότητα II)(1) καθιερώνεται ένα ενιαίο εγχειρίδιο κανόνων για τις ασφαλιστικές επιχειρήσεις, με το οποίο διαμορφώνεται ένα σύγχρονο, βασιζόμενο στον κίνδυνο, καθεστώς προληπτικής εποπτείας σε ολόκληρη την ΕΕ. Ο τίτλος IV της οδηγίας αυτής αποτελεί αναδιατύπωση των διατάξεων της οδηγίας 2001/17/ΕΚ σχετικά με τα μέτρα εξυγίανσης και τις διαδικασίες εκκαθάρισης των ασφαλιστικών επιχειρήσεων. Το εν λόγω πλαίσιο προβλέπει απαιτήσεις εξ ασφαλίσεως με προνομιακή μεταχείριση κατά την εκκαθάριση, συμβάλλοντας συνεπώς στην προστασία των αντισυμβαλλομένων και των δικαιούχων. Επιπλέον, στόχος του πλαισίου είναι να διασφαλιστεί η αποτελεσματικότητα και η ασφάλεια δικαίου σε διαδικασίες εκκαθάρισης, ιδίως σε διασυνοριακές συναλλαγές, ούτως ώστε όλοι οι πιστωτές να ενημερώνονται δεόντως και να αντιμετωπίζονται χωρίς διακρίσεις, ανεξάρτητα από το κράτος μέλος όπου κατοικούν. Η Επιτροπή δεν διαθέτει συγκεκριμένα τεκμήρια που να αποδεικνύουν παραβίαση του τίτλου IV της οδηγίας 2009/138/ΕΚ από την Ελλάδα στην υπόθεση «Ασπίς».

Ωστόσο, η οδηγία 2009/138/ΕΚ δεν ρυθμίζει τα συστήματα εγγυήσεων που παρέχουν στους αντισυμβαλλομένους και τους δικαιούχους ασφαλιστικών επιχειρήσεων αποζημίωση κατά την εκκαθάριση. Τα κράτη μέλη είναι ελεύθερα να θέτουν σε εφαρμογή τέτοιες ρυθμίσεις και να καθορίζουν τα χαρακτηριστικά τους, συμπεριλαμβανομένου του ύψους της αποζημίωσης που θα καταβάλλεται, καθώς και σε ποιο στάδιο της εκκαθάρισης, υπό την προϋπόθεση ότι οι εν λόγω ρυθμίσεις είναι σύμφωνες με τις γενικές αρχές (π.χ. ισότιμη μεταχείριση) και τους κανόνες, όπως είναι οι θεμελιώδεις ελευθερίες που κατοχυρώνονται στις Συνθήκες της ΕΕ.

Η Επιτροπή παρακολουθεί επίσης στενά τον διεθνή διάλογο για την ανάκαμψη και την εξυγίανση των ασφαλιστικών επιχειρήσεων, που έχει διοργανωθεί υπό την αιγίδα του Συμβουλίου Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας.

(1) Οδηγία 2009/138/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 25ης Νοεμβρίου 2009, σχετικά με την ανάληψη και την άσκηση δραστηριοτήτων ασφάλισης και αντασφάλισης (Φερεγγυότητα II), ΕΕ L 335 της 17.12.2009, σ. 1-155.